I wyrośnie tam / wystawa

I wyrośnie tam to tytuł mojej wystawy indywidualnej, która odbyła się 5 listopada 2022 w byłym kościele Ewangelickim w Prószkowie. Projekt zrealizowany dzięki stypendium Marszałka Województwa Opolskiego „Marszałkowskie Talenty” współfinansowany ze środków województwa opolskiego.

Śpiewając ludowe pieśni z grupą bliskich mi kobiet, czuję się, jakby razem z nami współbrzmiały głosy wielu pokoleń. Jakby w mojej historii odbijały się historie przeżyte już kiedyś w innym czasie i miejscu. Używając swojego ciała jako narzędzia twórczego, odczytuję je na nowo. W moich pracach sięgnęłam do motywów roślinnych pojawiających się w pieśniach. Często to właśnie rośliny reprezentują emocjonalną i uczuciową stronę człowieka, a za ich pośrednictwem ujawniane są mroczne sekrety. Zjawiska naturalne stają się odzwierciedleniem wewnętrznych niepokojów i przeżyć. Wystawa zaaranżowana jest w przestrzeni zaprojektowanej jako świątynia; dawniej był to obiekt kultu stanowiący symboliczną reprezentację porządku świata. Miejsca, w których umieściłam swoje prace, zostały odpowiednio dobrane. W moich realizacjach pojawiają się z jednej strony wątki związane ze śmiercią i rozłąką, a z drugiej – z życiodajną erotyczną siłą natury. W tym mikrokosmosie znaczeń poszukuję swojej ścieżki, swojego głosu w wielkim chórze świata.
Wystawie i działaniom towarzyszy występ zespołu „Niezłe Ziółka”, prowadzonego przez
Iwonę Wylęgałę, w składzie: Weronika Baran, Maria Bitka, Melania Duda i Iwona Wylęgała.

Ślad / performans, rysunek szminką na posadzce, projekcja, współpraca: Magda Wolnicka
Na podłodze zostały ślady odrysowane szminką; wspomnienie; droga po czarno-białej, wyglądającej jak szachownica posadzce. Bohaterka pieśni towarzyszącej performansie –Marika – umiera na ból głowy (to eufemizm określający ciążę). Jej narzeczony – Ignac – jak tylko
dowiaduje się o zaistniałej sytuacji, natychmiast wraca z wojny, jednak zostaje wykluczony ze społeczności.

Ej, w tym moim ogródeczku / wideoperformans, czas: 4:14 min, zdjęcia: Iwona Ogrodzka, 2021
Jabłoń ugina się pod ciężarem dojrzewających w słońcu owoców. Stoję pod nią, w zapomnianym sadzie, maluję usta szminką, a na jabłkach zostawiam ich odcisk, miłosne wyznanie – jak na sekretnym liście. Ślad czerwonej szminki na zielonym owocu wygląda tak, jakby się on zarumienił. Pocałunek to gest adorujący naturę, ale też erotyczna prowokacja… W końcu to jabłko, które może przywołać na myśl biblijny owoc z drzewa poznania dobra i zła.

Kolęda / złote lustro, glina, sadza z pieca z rodzinnego domu, olejek różany, średnica 40 cm
Z pęknięcia wydobywa się światło.
Obiekt został wykorzystany i przetworzony podczas działania performans realizowanego we współpracy z Magdą Wolnicką.

Wedle Dunaju chodziła / realizacja wideo, czas: 4:40 min, montaż i zdjęcia: Maria Bitka, 2021/2022
Brodzę w wyschniętej rzece.
Zaplatam warkocz; jak kłos albo fale; ograniczenie, ale też porządek; ujarzmienie instynktów.
Trzy drogi połączone w jedną.
Brodzę w strumieniu z mojego snu.

I wyrośnie tam… / cykl fotografii, wymiary 45 × 50 cm, autorki fotografii performatywnych: Iwona Ogrodzka, Jowita Lis i Ilona Barszcz
Przemalowuję białe kwiaty na czerwono jak ogrodnicy z książki Alicja w Krainie czarów L. Carrolla, którzy nieopatrznie posadzili krzak białej róży w miejscu czerwonej. Zamiast farby używam własnej krwi. To krew menstruacyjna, nieobecna w naszej ikonosferze, wyklęta, brudna i straszna, w przeciwieństwie do uświęconej krwi żołnierzy. W pieśni odśpiewanej w tracie występu lilie, goździki i róże wyrastają na popiele z ciała dzieciobójczyni, w innych utworach kwiaty rozwiną się z kropel żołnierskiej krwi. Śmierć przeplata się z życiem – to z kwiatów powstaną nasiona, owoce, a z nich kolejne roślinne pokolenia. Wśród fotografii znajduje się również zdjęcie korzeni i cebulki wyhodowanej przez mnie lilii – podziemnego ekwiwalentu kwiatu, łącznika ze światem umarłych.
Jabłko to owoc, który odsyła nas do wielu skojarzeń i symboli: w tradycji wiejskiej – symbol zdrowia, witalności i miłości (także tej zmysłowej), biblijny owoc poznania, mitologiczne złote jabłka z ogrodu Hesperyd, jabłko niezgody czy baśniowe zatrute jabłka. Na fotografii
w szczelinie pękniętego jabłka widać czerwoną barwę. To – podobnie jak w pracach z kwiatami – krew, która wypływa z rany powstałej przez oddzielenie się od świata. Dwie połówki rozkrojonego jabłka – znaku miłości, jedności i zgody – są tu oddzielone i zakrwawione.

Wśród Słowian rozpowszechnione były wierzenia o przechodzeniu duszy w roślinę. Reliktem wierzeń
są podania o liliach wyrastających na grobie osób niewinnych. Lilie sadzono na grobach, wierząc,
że są one siedliskiem i powłoką duszy osób zmarłych